Το συγκεκριμένο βιβλίο για το οποίο θέλω να αναφερθώ εδώ είναι απλά η μανία μου από την Παρασκευή έως και σήμερα. Δηλαδή την Παρασκευή αγόρασα από την Πολιτεία το πρώτο βιβλίο με τις περιπέτειες του Λοχαγού Αλατρίστε και σήμερα τελειώνω το τρίτο με τον τίτλο "ο ήλιος της Μπρέντα". Ενδιαμέσως - το Σάββατο - διάβασα το δεύτερο έργο του Ρεβέρτε με ήρωα τον λοχαγό "την καθαρότητα του αίματος"...
Αν και δεν αποτελεί επιδίωξή μου να γράφω για όλα τα βιβλία που διαβάζω - π.χ. θα ήθελα να γράψω για το αγαπημένο μου του Ντε Σαντ το "120μέρες στα Σόδομα" - εντούτοις μιας και άρχισα το μπλοκ τώρα θα γράψω γι αυτή τη περιπετειώδη σειρά του Ρεβέρτε.
Δεν έχω σκοπό να γράψω ολόκληρο κατέβατο για να κρίνω το έργο του Ρεβέρτε να το εκθιάσω ή να το υποβιβάσω. Αυτό το κάνουν άλλοι. Απλά παίρνω απο το βιβλίο αφορμή να γράψω για μια εποχή, για μια εικόνα, για ένα ιστορικό πεδίο... Αυτό θέλω να κάνω εδώ!
Κινούμενος από το κινηματογραφικό έργο - το οποίο αδικεί πάρα πολύ όλη τη σειρά των περιπετειών του λοχαγού - αποφάσισα να ρίξω μια ματιά στην Ισπανία των αρχών του 17ου αιώνα μόνο και μόνο γιατί αξίζει να γνωρίζει κανείς την πανέμορφη ιστορία ενός ξεχωριστού λαού όπως οι Ισπανοί αλλά συγχρόνως γιατί αναπαριστά μια συγκεκριμένη στιγμή στην ιστορία της Ισπανικής αυτοκρατορίας, η οποία ξεπηδά και ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου μέσα από την λήθη του παρελθόντος, τόσο ζωντανή και μαγευτική.
Κι αυτό χωρίς να χρειάζεται να μιλά για ηρωικά κατορθώματα και ιπποτικές στιγμές - την ίδια εποχή έζησε και ο Θερβάντες - αλλά απλά περιγράφοντας τις περιπέτειες απλών καθημερινών ισπανών που η μοίρα έριξε στην δίνη της ιστορίας. Μέσα από τα μάτια ενός 13χρονου ακολούθου του λοχαγού ανακαλύπτεις την εικόνα μιας χώρας όπως την βλέπει ο συγγραφέας και συγχρόνως αναρωτιέσαι και προβληματίζεσαι για την συμπεριφορά, τις συνήθειες και τα πάθη ενός λαού που υπήρξε για 1,5 αιώνα ο κυρίαρχος όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην τότε γνωστή υφήλιο.
Μετά τον εκπληκτικό 16ο αιώνα, όπου η ισπανική κυριαρχία στην Αμερική αντικατοπτρίζονταν και στην Ευρώπη και όπου η βασιλεία του Κάρολου του Ε΄ δημιούργησε την Αυστροισπανική αυτοκρατορία που εκτείνονταν από την Αμερική και την Φλάνδρα μέχρι την Σικελία και την Πορτογαλία, στον Ισπανικό θρόνο ανεβαίνει ο Φίλιππος Β΄. Με τις κτήσεις του στην Αμερική και τι χρυσάφι της, χρηματοδοτεί τους πολέμους του στην Ευρώπη, όπου αντιμάχεται ως υπερασπιστής της "αληθινής καθολικής πίστης" την εξίσου καθολική Γαλλία, την προτεσταντική Αγγλία της Ελισάβετ, την πάντα επικίνδυνη Οθωμανική αυτοκρατορία, την κραταιά Βενετία, το ίδιο το Παπικό βασίλειο και φυσικά τους προτεστάντες του Βορρά και των Κάτω Χωρών. Οι πειρατές - Γάλλοι, Άγγλοι και Ολλανδοί - διαγουμίζουν το ισπανικό χρυσάφι της Αμερικής και οι Ισπανοί κυριολεκτικά αγωνίζονται εναντίον όλης της Ευρώπης. Είναι μια εποχή όπου τα δύο μετέπειτα μεγάλα κράτη - Αγγλία και Γαλλία - βάζουν τις βάσεις τους πατώντας πάνω στις ισπανικές κτήσεις, οι Ολλανδοί ανακαλύπτουν το κόσμο και επεκτείνουν τους εμπορικούς δρόμους της Αφρικής και της Ασίας που πρώτοι ανακάλυψαν οι Πορτογάλοι, ενώ οι τελευταίοι παραμένουν υποτελείς των Ισπανών κάτω από το κοινό στέμμα.
Αρχές του 17ου αιώνα η Ισπανία έχει χάσει πια την αίγλη που της είχε δώσει η ανακάλυψη της Αμερικής και η νίκη στην Ναύπακτο, και την θέση της είχε δώσει η απογοήτευση για τον συνεχή τριακονταετή πόλεμο με τις Κάτω Χώρες, πόλεμο που τελικά οδήγησε την Ολλανδία σε οικονομική άνθηση και την Ισπανία σε μαρασμό. Οι προτεστάντες Ολλανδοί, πρόθυμοι σε έναν Θεό που ευλογούσε την ελεύθερη αγορά και την ατομική δυνατότητα και ικανότητα για πλούτο, έδιωξαν τελικά την ισπανική κυριαρχία από τα κανάλια της Zeelland και της Φλάνδρας και άνοιξαν πανιά για την ανακάλυψη νέων περιοχών και αγορών σε Ειρηνικό ωκεανό και Ινδονησία. Ικανοί θαλασσοπόροι και εξερευνητές, κυρίως όμως ικανότατοι έμποροι, οι Ολλανδοί επεξέτειναν τα όρια του Ευρωπαϊκού εμπορίου και έστησαν εμπορικούς σταθμούς σε Αμερική, Ασία και Αφρική. Σε αντίθεση με τους υπερόπτες αγγλογάλλους που κατακτούσαν και εμπορεύονταν σε μια περιοχή αποκλειστικά δική τους, διώχνοντας οποιονδήποτε άλλο, οι Ολλανδοί ήταν πρόθυμοι να μοιραστούν όλες τις ανακαλύψεις τους αρκεί να εξασφάλιζαν ένα ικανοποιητικό κέρδος. Από τα κέρδη αυτά τροφοδοτήθηκε η περίφημη ολλανδική σχολή των Ρέμπραντ, Βέρμεερ κλπ. Την ίδια περίοδο για την Ισπανία ο Βελάσκεθ αναπαριστά σε πίνακά του την παράδοση της πόλης Μπρέντα...
Το 1622 - χρονιά που ξεκινά η διήγηση του Ρεβέρτε - δεν έχει σταματήσει ακόμη ο πόλεμος στην Φλάνδρα πλην όμως έχει υπογραφεί η δωδεκαετής ανακωχή η οποία τελικά τερματίζεται γιατί οι Ολλανδοί έμποροι κρίνουν ασύμφορη οικονομικά την ειρήνη και πιο επικερδές το να διεξάγουν πόλεμο με την Ισπανία. Λογικό αν ξέρει κανείς ότι είναι οι ίδιοι που προμηθεύουν και εμπορεύονται στην Βόρεια Ευρώπη και στην Βαλτική, απ' όπου οι Ισπανοί αγοράζουν τα απαραίτητα εφόδια για τον πόλεμο στις Κάτω Χώρες. Εν τέλει τα χρήματα των Ισπανών χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των επαγγελματιών Αγγλογερμανών μισθοφόρων στρατιωτών των Κάτω Χωρών και την κατασκευή μεγάλων οχυρωματικών έργων... Είναι η εποχή που το πεζικό - το γενναίο ισπανικό πεζικό που κατατρόπωνε επι μακρόν όλους τους αντιπάλους του - περνά σε δεύτερη μοίρα και το πυροβολικό κυριαρχεί στα πεδία των μαχών.
Και φυσικά ο ήρωας του Ρεβέρτε αποτελεί έναν επαγγελματία στρατιώτη ο οποίος όταν δεν κατατάσσεται στα Ισπανικά τάγματα της Καρθαγένης και δεν πολεμά στη Νάπολη και στην Σικελία - τότε ισπανικές κτήσεις - τους Τούρκους και στην Φλάνδρα τους Ολλανδούς, προσπαθεί να επιβιώσει στην Μαδρίτη. Την Μαδρίτη του βασιλιά Φιλίππου του Δ΄με τον οποίον η ισπανική κυριαρχία κυριολεκτικά κατρακυλάει στο ναδίρ. Και είναι πραγματικά ρεαλιστική αυτή η αναπαράσταση της παρακμής και της απογοήτευσης των ανθρώπων την οποία μόνο αυτοί οι απλοί καθημερινοί ήρωες αναγνωρίζουν και ζουν στο πετσί τους. Πόσες πίκρες και απογοητεύσεις εισπράττουν οι ήρωες στο έργο, σε μια Ισπανία που αποτέλεσε κάποτε το καλύτερο μέρος για τυχοδιώκτες, την περίοδο όμως εκείνη σέρνεται από πόλεμο σε πόλεμο, μάταια προσπαθώντας να διατηρήσει τα εδάφη του Καρόλου και του Φιλίππου. Μια χώρα που κυνηγά το φάντασμά της και που τελικά σαν άψυχο θηρίο θα κυλιστεί στον εμφύλιο και οι εχθροί της θα διαμοιράσουν το σαρκίο της.
Αλλά οι άνθρωποί της θα παραμείνουν όπως τους περιγράφει ο Ρεβέρτε: περήφανοι, αψίκοροι, καθολικοί ως το κόκκαλο, φτωχοί, απογοητευμένοι, αλλά και πρόθυμοι να αρπαχτούν στα χέρια για μια κουβέντα... Ωραίοι άνθρωποι, απλοί άνθρωποι...
